Datamanagement

Onderzoeksdatamanagement of Research Data Management (RDM) bestaat uit alle handelingen die ertoe leiden dat onderzoeksdata veilig, vindbaar, toegankelijk en begrijpelijk zijn en blijven. Een goede omgang met onderzoeksdata is een essentieel onderdeel van het onderzoeksproces. Dit is niet enkel belangrijk vanuit het oogpunt van onderzoeksorganisatie en -samenwerking maar ook vanuit het oogpunt van wetenschappelijke integriteit (transparantie van methodiek, reproduceerbaarheid, verifieerbaarheid en hergebruik).

Datamanagement heeft betrekking op planning, verzameling, organisatie, documentatie, opslag, verwerking, analyse, archivering, ontsluiting en hergebruik van onderzoeksgegevens.

Voor meer informatie over het UGent-beleidskader inzake onderzoeksdatamanagement, een datamanagementplan (DMP), het delen en het opslaan van digitale onderzoeksdata (Data Sharing) en privacy en dataveiligheid, bekijk je deze kennisclip (van de UGent Data Stewards ) en raadpleeg je de webpagina’s op het UGent-intranet.

De Universiteit Gent heeft data stewards aangesteld om onderzoekers van doctoraatsniveau en hoger professioneel te ondersteunen bij Research Data Management (RDM). Als data stewards fungeren ze als uw eerste aanspreekpunt voor RDM-vragen. Als adviseurs zijn ze er om u een helpende hand te bieden. Laura Standaert is Data Steward voor het cluster Life Sciences and Medicine. Dit cluster bestaat uit de faculteiten Geneeskunde & Gezondheidswetenschappen, Diergeneeskunde en Farmaceutische Wetenschappen.

Een datamanagementplan (DMP) is een formeel document dat beschrijft hoe onderzoekers voor, tijdens en na het onderzoek omgaan met de verzamelde data:

  • hoe data zal verzameld worden
  • de omvang en het formaat van de data
  • de manier waarop de data zal opgeslagen worden
  • wie zowel tijdens de uitvoering van het onderzoek als daarna toegang zal hebben tot de data

Dergelijk plan bevat eveneens informatie over de juridische en ethische aspecten van data.

Een datamanagementplan is een dynamisch document dat geregeld aanpassing behoeft. De Universiteit Gent adviseert het gebruik van DMPonline.be als tool voor het opstellen van je DMP (zie FAQ ‘Waar kan ik meer advies vinden over het opmaken van een DMP en het gebruik van DMPonline.be?’).

De Universiteit Gent adviseert het gebruik van DMPonline.be als tool voor het opstellen van je DMP en bevat ook het AVG register. DMPonline.be fungeert ook als AVG register voor UZ Gent.

Log in bij DMPonline.be met je UGent-gebruikersnaam en –paswoord of je UZ Gent-gebruikersnaam en -paswoord. Let op: dit zijn 2 afzonderlijke accounts in DMPonline.be, alhoewel je van beide eigenaar bent. Met andere woorden: een DMP opgemaakt via je UGent account is niet zichtbaar in je UZ Gent account en vice versa.

Je voorbereiding:

Deze uitgebreidere leidraad is bedoeld om studenten en onderzoekers te helpen bij het schrijven van een DMP voor een klinische studie. Dit document neem je bij voorkeur door alvórens je de DMPonline.be tool begint te gebruiken. Dit document werd opgesteld door de RDM werkgroep van de faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen

Ga vlot van start met DMPonline.be:

De DMPonline.be tool heeft als voordeel dat je tips en tricks, voorbeelden en directe linken naar meer informatie of diensten te zien krijgt wanneer je de gestelde vragen aan het invullen bent. Voor onze Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen werd deze ‘guidance’ opgesteld door de RDM werkgroep van deze faculteit. De guidance kan je terugvinden door in de DMPonline.be tool de guidance ‘Faculty of Medicine & Health Sciences (Clinical trials)’ aan te vinken. Deze guidance bevat de korte versie van hetgeen in de uitgebreidere leidraad terug te vinden is. Ook voor onderzoek dat niet binnen het klinisch onderzoek valt, zijn er adviezen opgenomen in de tool (vink ‘Faculty of Medicine & Health Sciences (Not clinical trials)’ aan)

In deze (onder)zoektip “DMPonline.be: how do I write a Data Management Plan?” vind je een stappenplan om een DMP op te stellen.

FAIR data staat voor Findable, Accessible, Interoperable, Reusable. Met andere woorden data moeten vindbaar, toegankelijk, interoperabel, herbruikbaar en duurzaam opgeslagen zijn. Alle inspanningen op het gebied van datamanagement gaan om het resultaat aan het einde van het project: uw onderzoeksresultaten worden verifieerbaar en de onderliggende data herbruikbaar.

Wil je meer weten? Bekijk dan deze kennisclip van de UGent Data Stewards.

Neem contact op met UGent TechTransfer (UGent intranet) voor advies en ondersteuning.

Data Management Unit van the Health, innovation and research institute (Hiruz) evalueert, implementeert en ondersteunt ICT-oplossingen voor translationele projecten, zowel om biospecimen als om klinische onderzoeksdata te beheren. Neem contact op met Hiruz voor advies en ondersteuning.

E-mail is daar maar matig geschikt voor en bovendien is de grootte beperkt (tot 8MB).

Er zijn ook commerciële diensten (als DropBox.com of wetransfer.com) beschikbaar, waarbij u een account moet aanmaken. De Universiteit Gent raadt af om deze voor het uitwisselen van werkgerelateerde bestanden te gebruiken, omwille van copyright en veiligheid.

Om zelf veilig grote bestanden te versturen of anderen een middel te geven om jou op een veilige manier grote bestanden te sturen, kan je de webapplicatie FileSender van Belnet gebruiken. Deze tool vormt de tussenpartij tussen zender en ontvanger. FileSender is beschikbaar voor personeel en studenten van onderzoeksinstellingen in België, waaronder Universiteit Gent. Meer informatie over het gebruik en de voordelen kan je op de UGent-webpagina’s en de website van Belnet terugvinden.

Volg een opleiding, vraag een infosessie aan of neem deel aan een evenement georganiseerd door de data stewards van de Universiteit Gent. De data stewards verzorgen verschillende soorten trainingen en evenementen, hetzij op eigen initiatief, georganiseerd in samenwerking met de Doctoral Schools of Faculteiten, hetzij op aanvraag. Alle opleidingen en evenementen zijn hier te vinden.